Joost Droochsloot schildert zijn woonplaats omstreeks 1663 vanuit het westen. Utrecht ligt nog vrijwel helemaal binnen de eeuwenoude ommuring: een plotselinge overgang tussen stad en land. Zo’n tien jaar later was Droochsloots geschilderde skyline compleet veranderd. Tijdens een zwaar zomeronweer met enorme valwinden stortten in 1674 diverse Utrechtse kerktorens én het schip van de Dom in. Van de molens op de stadswallen stonden er na afloop nog maar twee overeind. [tekst 2023]
Nu te zien in ZAAL 2 - EXPO 4
Titel
Gezicht op de stad Utrecht
Vervaardiger
Joost Cornelisz. Droochsloot (Utrecht na 1585 - 1666 Utrecht)
Datering
1650 - 1665
Materiaal / Techniek
Inventarisnummer
2298
Objectnaam
Verwerving
schenking voor 1838
Afmetingen
hoogte 64.2 cm
breedte 224.3 cm
hoogte (met lijst) 78.4 cm
breedte (met lijst) 237.2 cm
Opschriften / merken
- geen
Geassocieerd onderwerp
Geassocieerde periode
Motief
Opmerkingen
Op de voorgrond agrarische gebied. De stadsmuur tekent zich af met in het noorden de Plompetoren en in het zuiden de Smeetoren en de Bijlhouwerstoren als verhogingen. Achter de stadsmuur van noord naar zuid (van links naar rechts) de Jacobikerk, de Janskerk, de stadhuistoren, de Pieterskerk, de Dom, de Buurkerk, de Bisschopshof, de Hiëronymuskapel, de Paulusabdij, de Mariakerk, de Catharinakerk, de kapel van het Ursulaklooster, de Weeskerk (voormalig Regulierenklooster), de Geertekerk, de Nicolaïkerk en het Nicolaïklooster. Dit panorama stond vanaf de opening in 1838 opgesteld in het Stedelijk Museum. In 1873 werd het in bruikleen gegeven aan Museum Kunstliefde, maar in 1877 werd het wegens groot historisch belang teruggehaald naar het Stedelijk Museum. Gravure met dezelfde compositie door Jan Hendricksz. Verstraelen, 'Gezicht op de stad Utrecht vanuit het westen', 1625, naar een onbekende tekening door J.C. Droochsloot. Een belangrijk verschil tussen de gravure en het schilderij is gelegen in de figuren op de voorgrond. Op het schilderij bevinden zich hier twee deftige paren, een bedelaar ern een knecht die een schimmel aan de teugels houdt. Op grond van de kleding van de figuren moet het schilderij omstreeks 1650-1665 worden gedateerd. Zie ondermeer Acket 1932, pp. 33-34 en De Meyere 1988 (e), pp. 41-52.
Documentatie
- 1648 : Vrede van Munster : feit en verbeelding, red. Jacques Dane. met bijdr. van Simon Groenveld ... [et al.] (Zwolle, 1998), afb. p. 108, nr. 89
- Biografie van een stad. Utrecht door de eeuwen heen, Thera Coppens, (Museumtijdschrift [Vitrine], 7; 12, 1999-11), p. 16, afb. in kleur op p. 14
- Caravage à Rome : amis et ennemis, auteurs Arnauld Brejon de Lavergnée ... [et al.] (Bruxelles, 2018)
- De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952), cat. nr. 305, afb. 83
- Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 1-1403], W.C. Schuylenburg (Utrecht, 1928), cat. nr. 285, afb. 7
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1878], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1878), cat. nr. 1990
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1904], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1904), cat. nr. 3367
- Centraal Museum Utrecht : catalogus der schilderijen [1933], inl. W.C. Schuylenburg. [tekst] C.H. de Jonge ([Utrecht], 1933), cat. nr. 202
- Centraal Museum Utrecht [topstukken; 2020], Voorw. Bart Rutten, Marco Grob, Jacqueline Rutten (prod.), Hans Schopping, Sheila Stafleu, Lotte Bont, Thomas de Bruin (red.) (Utrecht, 2020), pp. 160-161, met afb. in kleur
- Corps et ombres : Caravage et le caravagisme européen, sous la dir. de Michel Hilaire [et] Axel Hémery ; [avec des essais de Gianni Papi ... et al.] (Milan, 2012), p. 210 met afb. in kleur.
- Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg, Marja Bosma, Renger de Bruin ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012), nr. 17, met afb. in kleur
- Eenige oude gezichten op Utrecht en de vroegere topographie, drs. M.N. Acket, (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1932), p. 34, met afb. 3
- Groen in een groeiende stad, Roland Blijdenstijn, (Oud-Utrecht : tijdschrift voor geschiedenis van stad en provincie Utrecht, 94, 3, juni 2021), p. 4-5, met afb. in kleur
- Die Hugenotten, für das Deutsche Historische Museum hrsg. von Sabine Beneke und Hans Ottomeyer (Berlijn, 2005), p. 147, afb. nr. 2 in kleur
- Huguenots : de la Moselle à Berlin, les chemins de l'exil, études réunies et présentees par Philippe Hoch (Metz, 2006), pp. 154-155, afb. in kleur
- Kolven : het plaisir om sig in dezelve te diverteren (Utrecht, [2001]), pp. 18-19, met afb. in kleur (detail)
- The Maestros holandeses del siglo de oro = Dutch masters of the golden age, Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1997), pp. 29-30, cat.nr. 19; afb. 19 in kleur
- Masters of Utrecht : 17-19th Century Paintings from the Collection of Centraal Museum Utrecht, projectteam Sjarel Ex ... [et al.] ; authors Marja Bosma, Jos de Meyere (Nagasaki, 1994), cat. nr. 18 met afb. in kleur
- La pintura Holandesa del siglo de oro : la escuela de Utrecht, preparacion, textos y catalogo Jos de Meyere. y Juan J. Luna (Bilbao, 1992), cat. nr. 31, pp. 154-155, met afb. in kleur
- Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 1-290], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999), pp. 842-843, cat. nr. 187, met afb.
- Tegen de Vrede! Utrecht en de vredesonderhandelingen in Munster, samenst. Renger de Bruin en Dirk Faber. Renger de Bruin. Dirk Faber (Utrecht, 1998), afb. p. 1 (niet genummerd)
- Een Toscaanse prins bezoekt Nederland : De twee reizen van Cosimo de' Medici 1667 - 1669, bezorgd, ingeleid en geannoteerd door Lodewijk Wagenaar, uit het italiaans vertaald door Bertie Eringa (Amsterdam, 2014), pp. 236-237, afb. in kleur
- Utrecht : tale of the city, Renger de Bruin, René de Kam, Kaj van Vliet (Utrecht, 2022), p. 98-99, afb. in kleur
- Utrecht op schilderijen : zes eeuwen topografische voorstellingen van de stad Utrecht, Jos de Meyere (Utrecht, 1988), pp. 41-43, afb. op. p. 42
- Utrechts verleden in vogelvlucht, Renger de Bruin, René de Kam, Kaj van Vliet (Utrecht, 2017), pp 98-99, afb. in kleur
- De Utrechtse Domtoren : Trots van de stad, René de Kam, Frans Kipp, Daan Claessen (Utrecht, 2021), p. 223, met detailafb. in kleur
- De Utrechtse Pieterskerk, red. Kaj van Vliet ; auteurs Frans Kipp ... [et al.] ;tek. Daan Claessen (Utrecht, 2023), pp. 22-23, afb. in kleur
- Van aalmoes tot AOW : zes eeuwen ouderenzorg in een Nederlandse stad, Renger de Bruin, Mieke Heurneman, Frank van der Veeke (Utrecht, 1996), p. 48, met afb. in kleur
- Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1838] (Utrecht, 1838), afd. II, nr. 14/afd. II, nr. 14
- Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1846] (Utrecht, 1846 ca.), afd. II, nr. 39
- Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1847] (Utrecht, 1847 kort na), afd. III, nr. 39
- Zurück nach Frankreich : die revolutionäre Karriere des Jean Antoine d'Averhoult, Renger de Bruin, (Die Hugenotten), p. 147, afb. nr. 2 in kleur
Tentoonstellingen
- Collectie Centraal, Centraal Museum, Utrecht, 2023
- De gezonde stad , Centraal Museum, Utrecht, 2022
- Ommuurde Stad, Centraal Museum, Utrecht, 2020
- TROTS VAN DE STAD: De Utrechtse Domtoren, Centraal Museum, Utrecht, 2016
- Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
- Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 2008
- 750 jaar gotische Domkerk, Centraal Museum, Utrecht, 2004
- Markten in Utrecht, Centraal Museum, Utrecht, 2001
- Tegen de Vrede! Utrecht en de vredesonderhandelingen in Munster, Domkerk Utrecht, Utrecht, 1998
- Mestres do Século de Ouro na pintura holandesa, Pinacoteca do Estado, São Paulo, 1998
- Dutch Masters from the Golden Age, Museo National de Bellas Artes, Santiago, 1997
- Van Aalmoes tot AOW, zes eeuwen ouderenzorg in een Nederlandse stad, Centraal Museum, Utrecht, 1996
- Masters of Utrecht : 17-19th century paintings from the collection of Centraal Museum Utrecht, Huis ten Bosch, Nagasaki, 1994
- Nederlandse meesterwerken uit de Gouden Eeuw, Banco Bilbao Vizcaya (Barcelona), Barcelona, 1993
- Nederlandse meesterwerken uit de Gouden Eeuw, Banco Bilbao Vizcaya (Bilbao), Bilbao, 1992
- Nederlandse meesterwerken uit de Gouden Eeuw, Banco Bilbao Vizcaya (Madrid), Madrid, 1992
- Utrecht op schilderijen, Centraal Museum, Utrecht, 1988
- Collectie Centraal II, 2024
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.FBDA2581-9093-495E-BAC2-42444956FCA3
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!